Jeśli jesteś twórcą treści, prawdopodobnie słyszałeś o Creative Commons. Creative Commons to licencja, która pozwala twórcom dzielić się swoją pracą z innymi w sposób, który pozwala na pewne wolności. W tym poście na blogu wyjaśnimy, czym jest Creative Commons i jak możesz z niego korzystać, aby dzielić się swoją pracą. Omówimy również różne rodzaje dostępnych licencji i sposoby ich wykorzystania. Jeśli więc interesuje Cię Creative Commons, czytaj dalej!
Spis treści
Co to jest licencja Creative Commons?
Jeśli kiedykolwiek zdarzyło Ci się zobaczyć w witrynie informacje „Niektóre prawa zastrzeżone” lub „Wszelkie prawa zastrzeżone”, oznacza to, że przeglądałeś informacje o prawach autorskich. Prawa autorskie to forma ochrony prawnej, która daje twórcom kontrolę nad sposobem wykorzystywania, powielania i rozpowszechniania ich pracy.
Prawo autorskie może być skomplikowane, ale generalnie daje twórcom prawo do decydowania, kto i na jakich warunkach może korzystać z ich twórczości. Jednak niektórzy twórcy mogą chcieć zrzec się niektórych z tych praw i zezwolić innym na bezpłatne korzystanie z ich pracy. W tym miejscu wkracza Creative Commons.
Creative Commons to organizacja non-profit, która zapewnia bezpłatne narzędzia prawne, z których twórcy mogą korzystać, aby umożliwić innym korzystanie z ich dzieł. Licencje Creative Commons są elastyczne, więc twórcy mogą dokładnie wybrać, z jakich praw chcą się zrzec i jakie warunki chcą postawić na korzystanie ze swojego dzieła. Na przykład twórca może zezwolić innym na wykorzystanie ich pracy do celów niekomercyjnych, o ile podadzą autorstwo oryginalnego dzieła. Korzystając z licencji Creative Commons, twórcy mogą zachować pewną kontrolę nad swoją pracą, jednocześnie udostępniając ją innym do użytku.
Wersje i wykorzystanie licencji Creative Commons w praktyce
Jeśli chodzi o korzystanie z licencji Creative Commons w praktyce, istnieje kilka różnych wersji do wyboru, a także kilka kwestii, o których należy pamiętać. Poniżej przyjrzymy się różnym dostępnym opcjom i ich przydatności w określonych sytuacjach.
1. Uznanie autorstwa 4.0, CC BY
Uznanie autorstwa CC BY jest rodzajem licencji, która pozwala oryginalnemu twórcy dzieła zachować swoje prawa autorskie, jednocześnie pozwalając innym na używanie, edytowanie i rozpowszechnianie dzieła, o ile podają autorstwo twórcy. Ten rodzaj licencji jest często używany w przypadku oprogramowania typu open source, dzieł Creative Commons i treści online.
W przypadku korzystania z utworu, który jest objęty licencją Uznanie autorstwa CC BY, ważne jest, aby przyznać autorstwo twórcy w sposób określony w licencji. Na przykład może być konieczne podanie nazwiska, strony internetowej lub innych informacji kontaktowych.
Niewłaściwe przypisanie utworu może skutkować podjęciem kroków prawnych. Jednak o ile podajesz niezbędne informacje tam, gdzie jest to należne, możesz korzystać z utworów na licencji Attribution CC BY bez obawy o pociągnięcie do odpowiedzialności prawnej.
2. Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0, CC BY-SA
CC BY-SA 4.0 jest licencją Creative Commons, która pozwala innym na dystrybucję, remiksowanie i tworzenie na podstawie Twojej pracy, pod warunkiem, że przyznają Ci autoryzację i wydadzą swoje wersje pochodne na tej samej licencji. Głównym warunkiem jest to, że wszelkie prace pochodne muszą być przypisane Tobie w produkcie końcowym i muszą być objęte taką samą lub podobną licencją.
Na przykład, jeśli tworzysz obraz na licencji CC BY-SA 4.0, a ktoś tworzy pracę pochodną na podstawie Twojego obrazu, musi on przypisać Cię w swoim produkcie końcowym i udostępnić go na licencji CC BY-SA 4.0 lub podobnej. Gwarantuje to, że wszystkie dzieła pochodne będą również swobodnie dostępne dla innych.
Uznanie autorstwa Na tych samych warunkach CC BY-SA jest ważną licencją dla twórców, którzy chcą mieć pewność, że ich dzieło pozostanie swobodnie dostępne dla innych.
3. Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0, CC BY-ND
Licencja CC BY-ND jest jedną z kilku licencji Creative Commons, które pozwalają na dystrybucję materiałów chronionych prawem autorskim. W przeciwieństwie do innych licencji CC, które pozwalają na remiksowanie i adaptację materiałów chronionych prawem autorskim, licencja CC BY-ND pozwala jedynie na dystrybucję niezmienionych kopii utworu.
Aby korzystać z utworu na tej licencji, użytkownicy muszą przypisać utwór do twórcy i nie mogą dokonywać żadnych zmian ani uzupełnień w utworze. Ponadto prace na licencji CC BY-ND nie mogą być wykorzystywane do celów komercyjnych.
Licencja ta jest dobrym wyborem dla twórców, którzy chcą umożliwić innym udostępnianie swojej pracy, ale nie chcą, aby ich praca była w żaden sposób zmieniana. Korzystając z utworu objętego licencją, należy przestrzegać wymagań określonych przez twórcę, aby uniknąć naruszenia praw autorskich.
4. Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0, CC BY-NC
CC BY-NC to licencja Creative Commons, która pozwala innym remiksować, dostosowywać i wykorzystywać twoją pracę niekomercyjnie. W ramach tej licencji wszelkie remiksy lub inne prace pochodne muszą mieć charakter niekomercyjny.
Aby użyć utworu na licencji CC BY-NC, musisz przypisać oryginalnego twórcę. Można to zrobić w dowolny rozsądny sposób, ale nie w sposób sugerujący, że oryginalny twórca popiera Ciebie lub Twoje wykorzystanie utworu. Jeśli chcesz wykorzystać czyjeś dzieło do celów komercyjnych, musisz poszukać innej licencji Creative Commons lub skontaktować się bezpośrednio z właścicielem praw autorskich, aby poprosić o pozwolenie.
5. Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0, CC BY-NC-SA
CC BY-NC-SA jest licencją Creative Commons, która pozwala innym remiksować, modyfikować i wykorzystywać twoją pracę w sposób niekomercyjny, pod warunkiem, że nowe dzieła będą udostępnianie na identycznych warunkach.
Ta licencja jest często porównywana do licencji wolnego oprogramowania typu „copyleft” i oprogramowania typu open source. Wszystkie nowe utwory oparte na Twoim będą miały taką samą licencję, więc wszelkie pochodne również będą miały charakter niekomercyjny.
Licencję tego typu można stosować do dowolnego rodzaju treści, w tym między innymi do tekstu, obrazów, wideo, audio, oprogramowania i baz danych. Korzystając z tej licencji, pamiętaj, aby dołączyć link do oryginalnej pracy i wskazać, czy wprowadzono jakiekolwiek zmiany. Jeśli remiksujesz, przekształcasz lub tworzysz na podstawie materiału, musisz rozpowszechniać swój wkład na tej samej licencji, co oryginał.
6. Attribution-NonCommercial-NoDerivs CC BY-NC-ND – co to jest i jak używać poprawnie?
Licencja CC BY-NC-ND pozwala na dystrybucję materiałów chronionych prawem autorskim, pod warunkiem, że właściciel praw autorskich zostanie uznany, materiał nie jest wykorzystywany do celów komercyjnych i że nie jest zmieniana w żaden sposób.
Często używana przez artystów i twórców, którzy chcą swobodnie udostępniać swoje prace, ale nie chcą, aby były wykorzystywane do celów komercyjnych lub zmieniane bez ich zgody. Jeśli chcesz użyć materiału objętego tą licencją, musisz podać informację o właścicielu praw autorskich i dołączyć łącze do oryginalnego dzieła. Musisz również wskazać, czy dokonałeś jakichkolwiek zmian w materiale.
7. Brak praw autorskich, czyli licencja CC0 (creative commons)
W ostatnich latach obserwuje się rosnący ruch na rzecz swobodnego udostępniania dzieł sztuki i kultury dla publiczności. Uzasadnieniem tego jest to, że twórczość powinna być dostępna dla każdego, a prawo autorskie nakłada zbyt wiele ograniczeń na korzystanie z utworów twórczych.
W rezultacie wielu artystów i twórców opublikowało swoje prace na licencji Creative Commons znanej jako CC0. Ta licencja pozwala każdemu kopiować, modyfikować i rozpowszechniać pracę bez ograniczeń. Podczas gdy niektórzy obawiają się, że CC0 doprowadzi do zmniejszenia bodźców do tworzenia nowych prac, inni uważają, że zachęci to więcej osób do zaangażowania się w istniejące dzieła i rozwijania ich.
Licencje Creative Commons – jak prawidłowo oznaczać?
Najważniejszą rzeczą jest jasne i spójne określenie, której licencji używasz. Powinieneś dołączyć link do licencji, a także logo lub przycisk licencji. Jeśli korzystasz z więcej niż jednej licencji Creative Commons, każdy utwór należy oznaczyć osobno.
Na przykład możesz mieć wpis na blogu objęty licencją CC BY-SA 4.0 i obraz objęty licencją CC BY-NC-ND 4.0. W obu przypadkach należy dołączyć link do odpowiedniej licencji, a także logo lub przycisk dla tej konkretnej licencji. Jasno określając licencje, których używasz, możesz pomóc innym zrozumieć, w jaki sposób mogą korzystać z Twojej pracy.
